Redyk wiosenny oraz jesienny, czyli pasterskie tradycje

23-go kwietnia, na świętego Wojciecha patrona pasterzy, zgodnie z tradycją rozpoczyna się wypas owiec na górskich halach, który kończy się 29 września, w świętego Michała. Zarówno wiosenne wyjście owiec na hale, jak i ich powrót, to wielkie, folklorystyczne wydarzenie, które jest świetną okazją do tego, by zapoznać się z tradycjami pasterskimi. 

Wiosenny redyk, bo tak dokładnie nazywa się wyprowadzenie owiec na hale, poprzedzony jest specjalnym błogosławieństwem. Najpopularniejsze z nich ma miejsce w Ludźmierzu, gdzie w niedzielę w okolicach dnia świętego Wojciecha, w Sanktuarium Matki Boskiej Ludźmierskiej odbywa się msza święta bacowska, na którą licznie przybywają bacowie oraz juhasi. Podczas mszy świętej następuje poświęcenie stada, bacowie otrzymują także święconą wodę oraz poświęcone szczapy drewna, które posłużą im później do rozpalenia pierwszego ogniska (watry) w bacówce. Przed mszą często odbywa się uroczysty przemarsz owiec z bacą na czele, który okraszony jest dźwiękami góralskiej kapeli. 

29 września, w dzień św. Michała, kończy się sezon wypasu owiec. Z tej okazji bacowie organizują redyk powrotny, zwany "rosodem". Wydarzenie to, podobnie jak redyk wiosenny, jest niesamowicie widowiskowe, wzbogacone dźwiękami góralskiej kapeli oraz poprzedzone mszą świętą, podczas której następuje podziękowanie za wypas owiec. Owce wracają do swych gospodarzy i będą u nich aż do kolejnego, wiosennego redyku. 

Wypas owiec na górskich halach jest wciąż żywy. W Tatrach kulturowy wypas owiec odbywa się między innymi na Polanie Chochołowskiej, gdzie w sezonie działa bacówka, w której można kupić świeże oscypki. Owce wypasane są także w Gorcach, Pieninach, Beskidzie Żywieckim, Beskidzie Śląskim, Beskidzie Sądeckim, a także w Beskidzie Niskim. W Pieninach, a konkretnie w Szczawnicy odbywa się największy, jesienny redyk w Polsce, który cieszy się olbrzymią popularnością. Na redyk można też wybrać się do Koniakowa, Ochotnicy Górnej, Zawoi, czy Obidzy.

My mieliśmy okazję wziąć udział w rozpoczęciu sezonu pasterskiego w Ludźmierzu oraz w jesiennym redyku w Ochotnicy Górnej, który rozpoczął się w kaplicy na osiedlu Jamne i musimy przyznać, że spacer w towarzystwie kilkuset owiec zrobił na nas wrażenie. A jeśli ktoś miałby ochotę poszerzyć swoją wiedzę na temat pasterstwa to koniecznie powinien odwiedzić Centrum Pasterskie w Koniakowie, gdzie znajduje się stała wystawa poświęcona pasterstwu oraz symboliczna zagroda z owcami (więcej o Koniakowie i Centrum Pasterskim można poczytać tutaj).